Yolcu Haklarınızı Gerçekten Biliyor Musunuz?

YOLCU HAKLARI NEDİR? NE İŞE YARAR?

10 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan “Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik” ile yolcu haklarının güçlendirilmesi ve uluslararası standartlara uyum amaçlanmıştır.

Bu kapsamda, yolcu mağduriyetlerini telafi etmeye yönelik haller; tazminat (8. md), geri ödeme/güzergah değişikliği (9. md) ve hizmet desteği (10. md) ile belirlenmiştir.

Peki bu haklardan hangi hallerde faydalanılabilir?

1- Uçağa Kabul Edilmeme (5. madde)

* Gönüllü Aranması: Havayolu şirketi, fazla satış nedeniyle uçağa alınmama durumu oluşursa önce gönüllü (9. md) arar ve onlara ek menfaat sunacağını taahhüt eder.

* İstemsiz Kabul Etmeme: Yeterli sayıda gönüllü bulunamazsa, havayolu şirketi yolcuları kendi iradeleri dışında uçağa kabul etmeyebilir.

* Yükümlülükler: Yolcuların istemsiz kabul edilmemesi durumunda havayolu şirketi, derhal tazminat (8. md), geri ödeme/güzergah değişikliği (9. md) ve hizmet desteği (10. md) yükümlülüklerini yerine getirmelidir.

2- Uçuş İptali (6. madde)

– Yardım Teklifi: Uçuş iptalinde havayolu şirketi, yolculara güzergah değişikliği/geri ödeme (9. md) ve hizmet desteği (10. md) teklif eder.

– Tazminat Hakkı: Yolcular, aşağıdaki şartlarda iptalden haberdar edilmedikleri sürece tazminat (8. md) alma hakkına sahiptir:

* Planlanan hareketten en az 2 (iki) hafta öncesinde;

* 2 (iki) hafta ile 7 (yedi) gün önce haberdar edilip, kalkış saati en fazla 2 saat önce olan ve varış saati en fazla 4 saat sonra olan bir güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece

* 7 (yedi) günden kısa zaman önce haberdar edilip, kalkış saati en fazla 1 saat önce olan ve varış saati en fazla 2 saat sonra olan bir güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece

– Olağanüstü Haller: Havayolu şirketi, olağanüstü hallerin iptale neden olduğunu kanıtlayabilirse tazminat ödeme yükümlülüğünden kurtulur.

– İspat Yükümlülüğü: Yolcuyu bilgilendirme ve zamanına dair ispat yükümlülüğü havayolu şirketine aittir.

– Sorumluluktan Kurtulma: Yolcu iletişim bilgisinin talep edilmesine rağmen verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda havayolu şirketi sorumluluktan kurtulur.

3- Uçuş Gecikmesi/Rötar-Tehir (7. madde)

* Gecikme süresi:

a) 1500 km’ye kadar: 2+ saat
b) 1500 – 3500 km: 3+ saat
c) 3500 km üzeri: 4+ saat olduğunda havayolu yolculara ücretsiz içecek, yemek, konaklama, ulaşım, iletişim gibi hizmetler (10. md) sunmak zorundadır.

* Gecikme süresi 5 saatten fazlaysa, yolcuya geri ödeme/güzergah değişikliği (9. md) seçeneği de sunulur.

4- Tazminat Hakkı (8. madde)

Ödeme Tutarı: TL karşılığı tazminat ödeme günündeki TCMB döviz satış kuruyla hesaplanır.

İç hat: 100 €uro karşılığına denk gelen TL

Dış hat:

a) 1500 km veya daha kısa uçuşlar için 250 €uro karşılığına denk gelen TL
b) 1500 – 3500 km arası uçuşlar için 400 €uro karşılığına denk gelen TL
c) 3500 km’den daha uzun uçuşlar için 600 €uro karşılığına denk gelen TL

İndirim: Uygun alternatif uçuş teklif edilip gecikme sınırlı kalırsa (2/3/4 saat) tazminat %50 oranında düşürülebilir.

Ödeme Şekli: Nakit, havale/eft, banka çeki vb. ile ödenir. Yolcunun onayıyla seyahat fişi veya diğer hizmetler şeklinde de ödenebilir.

5- Geri Ödeme / Güzergâh Değişikliği (9. madde)

Yolcu, kendisine sunulan şu 3 (üç) seçenekten herhangi birisini seçebilir.

Geri Ödeme: 7 (yedi) gün içinde bilet ücretinin iadesi ve başlangıç noktasına ücretsiz dönüş

Erken Güzergâh Değişikliği: En erken alternatif uçuş

Daha Sonra Güzergâh Değişikliği: Yolcunun istediği ileri bir tarihte boş koltuğa göre uçuş

Yolcu, alternatif havalimanına yönlendirilirse transfer masrafı havayolu şirketine aittir.

6- Hizmet Hakkı (10. madde)

Bedelsiz Hizmetler: Bekleme süresine (rötar, iptal vb. durumlarda) göre bedelsiz olarak sağlanır:

İçecekler: 2 saat ve üzeri gecikmelerde

Yemek: 3 saat ve üzeri gecikmelerde (günün zamanına göre kahvaltı/yemek)

Konaklama ve Ulaşım: 1 (bir) veya daha fazla gece konaklama gerektiğinde otel ve havaalanı-otel ulaşımı

İletişim: Süre kısıtlamasız 2 telefon görüşmesi, faks veya e-posta hizmeti

Özel Durum: Engelli (hareket kabiliyeti kısıtlı) kişilere ve tek başına seyahat eden çocuklara özel ilgi gösterilmesi zorunludur.

7- Hizmet Sınıfı Değişikliği (11. madde)

Üst Sınıfa Yerleştirme: Havayolu şirketi, ek ödeme talep edemez.

Alt Sınıfa Yerleştirme: Bilet ücretleri arasındaki farkın iadesine ek olarak, mesafeye bağlı olarak bilet ücretinin %30, %50 veya %75‘i oranında tazminat ödenir.

Hak talebi için süreç nasıl işliyor?

Öncelikle havayolu şirketi ile görüşülmelidir. Havayolu şirketi, yükümlülüklerini yerine getirmiyor ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve akabinde Ulaştırma Bakanlığı ile iletişime geçilmelidir.

Yurtdışından Türkiye’ye olan uçuşlarda ise Türk makamlarından sonuç alınamadığında ilgili ülkenin Sivil Havacılık makamlarına başvuru yapılabilir.

Konuyla ilgili olarak resmi kaynakça aşağıda listelenmiştir.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241210.pdf